Một trong những yếu tố giúp anh em ra vẻ sành bia chính là thưởng bia, nôm na là làm sao có thể bình bia sao cho huê mỹ.
5S: Sniff, stare, sip, swish1, savor, swallow.
(Xin tạm dịch ra tiếng Việt là 5N: Ngửi, nhìn, nếm, ngậm1, nhâm nhi, nuốt.)
Trên thế giới, đặc biệt tại Mỹ, tổ chức Beer Judge Certification Program (BJCP) là đơn vị uy tín trong lĩnh vực đào tạo và cấp chứng chỉ cho các nhà bình bia chuyên nghiệp. Để nhận được chứng chỉ từ tổ chức này, bạn phải trải qua một bài thi viết với 10 câu hỏi liên quan đến lịch sử bia, các loại bia, quá trình nấu bia vân vân mây mây và tất nhiên là không thể thiếu màn thực hành nếm và bình bốn loại bia homebrew dựa trên bảng điểm của BJCP.
Nhưng nhìn chung là anh em không phải ai cũng kiếm được tiền từ việc uống bia, cho nên có thể dựa trên bảng điểm thang 50 của BJCP để tập cách bình bia sao cho phải.
Trước hết xác định đó là style gì. Rót bia ra cốc khoảng 3-8cm, có gắng tạo một khoảng bọt lớn vừa đủ.
Hương (10 điểm):
Các este tạo hương thơm của bia rất dễ bay hơi, chúng sẽ biến mất rất nhanh khi tiếp xúc với không khí. Vì vậy, ngay sau khi bia được rót ra, hãy ngửi thử – đây chính là mùi hương chủ đạo của bia. Đó là hương ngọt, chua, thơm mùi hạt rang, mùi đất, thảo dược, mùi hoa hay mùi cam chanh, hoặc thậm chí tổ hợp của nhiều loại hương? Bia giàu malt (mạch nha) sẽ có hương ngọt. Mùi chua hoặc chát có khi cho bạn biết bia này đã bị hỏng. Mùi thơm của hạt rang thường có trong các loại bia từ hạt lúa mạch được rang kỹ, không mạch nha như bia đen Ai-len (Irish stout). Tùy vào loại hoa bia được sử dụng mà hương thơm sẽ có các mùi đất, thảo dược hay vị cam chanh. Các loại ale thường có mùi hoa quả. Bia lúa mì (wheat beer) Đức và bia Bỉ thường có mùi men và hơi cay cay.
Sắc (6 điểm):
Bia có trong không? Các loại bia thường được lọc nên chất bia nhất định phải trong và rõ ràng. Bia lúa mì không lọc sẽ được rót sao cho men bia được khuấy đảo và rót đều vào trong cốc. Bia có màu gì? Mỗi loại bia (style) có thang màu nhất định: vàng cho pilsner, hổ phách cho hầu hết loại pale ale, hổ phách cam-đỏ cho Oktoberfest, đen hoặc gần đen cho stout (cho nên người ta mới gọi là bia đen đó!!!). Bọt bia có tạo hình đẹp và vững không, hay là tan nhanh? Các dải bọt bia tuyệt đẹp như ren có bám thành cốc không, hay là trơn tuột như nước rửa bát?
Vị (19 điểm):
Phần quan trọng nhất đây rồi. Có rất nhiều tính cách trong một cốc bia, một số chúng gần giống với phần Hương. Vị chính là từ mạch nha (ngọt hoặc có mùi hạt rang) hay là từ hoa bia (vị thảo dược, cam chanh, vân vân)? Các loại hoa quả thêm vào có át vị chính không? Bia có chua hay chát không? Bia lúa mì thường có vị chát nhẹ dễ chịu. Rất nhiều bia Bỉ có vị men, vị chát hoặc hoàn toàn khác hẳn.
Vị bia thay đổi từ ngụm đầu tiên cho đến cuối cùng như thế nào? Hậu vị kết bụp một cái: “Hết phim!” hay còn lưu lại ấn tượng gì?
Các vị trong bia phối hợp với nhau như thế nào? Thuật ngữ chuyên ngành là “cân bằng” – sự cân bằng này tốt, hay có một vị “áp đảo quần hùng” quá mạnh mẽ đến mức hết cả duyên dáng? Bia có được “bảo dưỡng” tốt không – “tuổi” của bia – thời gian bảo quản, và cách các vị kết hợp với nhau. Lượng ga (carbon dioxide – CO2) trong bia có phù hợp không, hay là bị quá mức?
Thể (5 điểm):
Cảm giác khi ngậm bia trong miệng là gì? Loãng và dễ uống như nước (bia thuộc loại American Pale Ale)? Hay là đặc quánh như stout? Bia có lấp lánh sủi bọt không hay là trong xẹp lép ủ rũ như chén chè xanh?
Kết là có uống được không (10 điểm):
Câu cuối vẫn là câu chốt đây – thế bàn đi bàn lại rốt cục cái loại bia này có uống được không? Nhà bình bia sẽ túm quần lại về đặc điểm chính của bia, nhấn mạnh và các điểm tốt và thêm một số bình luận khác. Ví dụ, “Đây là loại bia American Pale Ale điển hình, tươi mới và đậm vị mạch nha, hương và vị hoa bia Cascade rất rõ nét”, hoặc “Bia này uống vào tưởng là bia đen Ai-len, nhưng lại không có hương và vị mạch nha rang, màu lại còn là nâu chứ không phải đen.”
Nhưng cho tóm lại một cái rất to, là để bình bia, bạn phải biết đó thuộc loại bia (style) gì. Trang web của BJCP có liệt kê 26 loại bia chính và nhiều loại phụ, bạn có thể tìm hiểu thêm hoặc đọc về beer style cơ bản trên Hoppy Space.
Cheers! Kampai! Cạn ly!
Chú thích (1): swish dịch sát nghĩa phải là ngậm và súc nhẹ trong miệng (như kiểu nước súc miệng á) nhưng mà thôi…
Ngày của Châu 